حکیمه خاتون، از بانوان خاندان امامت و رسالت و زنى باکفایت و مؤمنه بود.وى دختر امام جواد(ع)،خواهر امام هادى (ع) و عمَه امام حسن عسکرى (ع) بود. امام هادى (ع)،نرجس خاتون را به خواهرش حکیمه خاتون سپرد تا احکام و دستورات اسلام را به او بیاموزد.
حکیمه خاتون، شاهد ولادت امام زمان (ع) بود و تاریخ وکیفیت ولادت حضرت مهدى (ع) را همه از حکیمه خاتون نقل کرده اند. حکیمه خاتون مى گوید: پس از چهل روز از ولادت حضرت مهدى (ع)، طبق دعوت امام حسن عسکرى (ع) به خانه اش رفتم وقتى وارد اطاق شدم، ناگهان دیدم همان کودک، چون آفتاب درخشنده در مقابل پدر راه مى رود و به اندازه یک فرزند دو ساله مى ماند. تعجب کردم و از امام پرسیدم: اى سرور من این کودک به اندازه دو سال رشد کرده است . حضرت تبسمى کرد و فرمود: فرزندان پیامبران و جانشینان آنان که به مقام پیشوایى و امامت برگزیده مى شوند، ورشدشان همانند سایرین نیست، بلکه وقتى یک ماه از عمرشان مى گذرد، چنان است که بر دیگران یک سال گذشته باشد (1). حکیمه خاتون از محضر امام حسن عسکرى (ع) درخواست نمودکه در حق او دعاکند و از خدا بخواهدکه در زمان حیات امام (ع) از دنیا برود و چنین شد (2). مزار او در سامراکنار حرم عسکریین است.
حکیمه خاتون، قابله حضرت مهدى (ع) نیز بوده است (3). برخى منابع، یکى از نام هاى مادر حضرت مهدى (ع) راحکیمه،ذکرکرده اند (4).

1. بحارالانوار، ج 51 ص 14
2. روزگار رهایى ج ا، ص 153
3. روزگاررهایى، ج 1 ص 12
4. امام مهدى (ع) ازولادت تا ظهور سید محمدکاظم قزوینى ص 172